Chúng ta ai cũng mong muốn và đặt ra mục đích là mình sẽ sống thật tốt đẹp và hạnh phúc. Nhưng trên hành trình hướng đến mục đích đó, chúng ta cần phải hiểu biết về nguyên tắc, điều kiện tương thích và quy luật vận hành tự nhiên của vũ trụ trước. Vì nếu không hiểu biết thì có khi ta sẽ đi ngược lại với mục đích mình đặt ra.
Giống như việc mình muốn hạnh phúc mà lại có thái độ, hành động, lời nói gây đổ vỡ tổn thương hạnh phúc của người khác thì không được. Vì vậy, bạn muốn có được hạnh phúc thì phải có một tấm lòng như thế nào đó tương ứng. Mà tấm lòng thì còn gọi là “Tâm”. Vậy “Tâm” là cái gì?
Trong một cuộc đối thoại giữa Tổ Bồ Đề Đạt Ma và Ngài Huệ Khả, có một đoạn như sau:
- Ngài Huệ Khả: “Xin Ngài hãy an tâm cho con”
- Tổ Bồ Đề Đạt Ma: “Tâm đâu, đưa đây ta an cho.”
Lúc đó, Ngài Huệ Khả đã cố tìm nhưng tìm hoài không ra.
Hòa Thượng Thượng Viên Hạ Giác có giải thích rằng: “Ngài Huệ Khả tìm “Tâm” không ra bởi vì tâm vốn không có hình tượng, không cố định và càng không thể nắm bắt. Nhưng nó có biểu hiện, có sinh khởi ở Lục Căn vì Lục Căn tiếp xúc với Lục Trần và Lục Thức.
Ví như, khi ngồi trong bàn ăn có 4 người và trong bàn ăn đó có một dĩa thức ăn có 4 miếng. Mắt ta nhìn (nhãn căn) vào dĩa thức ăn (nhãn trần) nhận biết xử lý (nhãn thức) ta thấy thích. Nếu tâm tham khởi lên, nó sẽ biểu hiện qua mắt (nhãn căn) rồi ta biểu hiện qua hành động là ta gắp 2 miếng, tham hơn nữa ta gắp 4 miếng.
Khi tâm tham, sân, si khởi lên, tâm ta sẽ bị “ô nhiễm” rồi biểu hiện qua hành động và lời nói. Như thế là chính ta đã và đang tạo nghiệp hàng ngày mà ta không hề hay biết.
Vậy phương pháp được đưa ra để thực hành chuyển hóa tâm ô nhiễm là gì? – Các quốc gia luôn luôn có sự phòng hộ để khi có bất kỳ sự xâm nhập gì vào vùng lãnh thổ của họ thì họ sẽ nhận biết và tiếp ứng một cách hợp lý. Mỗi chúng ta cũng vậy, cái chúng ta cần để phòng hộ đó là Lục Căn. Lục Căn phải luôn luôn chánh niệm tỉnh giác để khi chúng biểu hiện sinh khởi, ta mới có thể nhận biết một cách rõ ràng. Từ đó ta có thể điều chỉnh dần dần để có một đời sống tốt đẹp và hạnh phúc như mình đã hướng đến.